Θυελλώδεις Ανέμοι

Καταιγίδες

Χιονόπτωση / Δριμύ Ψύχος

Παγετός (οδηγίες προστασίας)

Καύσωνας

Οδηγός σε μορφή pdf (Γενικές Οδηγίες)

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

• Να ενημερώνεστε διαρκώς από τα ΜΜΕ (ραδιόφωνο, τηλεόραση, κ.λ.π.), για την εξέλιξη των καιρικών φαινοµένων. Επίσηµες πηγές ενηµέρωσης είναι η Γενική Γραµµ ατεία Πολιτικής Προστασίας (Γ.Γ.Π.Π.) και η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.).
• Σε περίπτωση ανάγκης καλέστε την Αστυνοµία (100), την Πυροσβεστική (199) ή το ΕΚΑΒ (166).
• Αναγράψτε τα παραπάνω τηλέφωνα σε εµφανές σηµείο µέσα στο σπίτι και βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας τα γνωρίζουν.
• Βοηθήστε τα παιδιά σας να αποµνηµονεύσουν σηµαντικά οικογενειακά στοιχεία, όπως το επίθετό τους, τη διεύθυνση και το τηλέφωνο του σπιτιού, το κινητό σας τηλέφωνο, κ.λ.π.
• Εξηγήστε σε όλα τα µέλη της οικογένειας πώς να αναγνωρίζουν ήχους που προµηνύουν καταστροφή (π.χ. σειρήνες), πώς και πότε να κλείνουν τις παροχές ηλεκτρικού, φυσικού αερίου και νερού, πώς να χρησιµοποιούν το πυροσβεστήρα, πώς να καλούν σε βοήθεια, κ.λ.π .
• Προµηθευτείτε εφόδια πρώτης ανάγκης, όπως φακό, φορητό ραδιόφωνο µε µπαταρίες και πυροσβεστήρα.
• Εξοπλιστείτε µε κουτί πρώτων βοηθειών.
• Σε όλες τις περιπτώσεις λάβετε ειδική µέριµνα για τα παιδιά και τους ηλικιωµένους.

Τα καιρικά φαινόμενα χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες:

Θυελλώδεις Ανέμοι
Καταιγίδες
Χιονόπτωση / Δριμύ Ψύχος
Παγετός (οδηγίες προστασίας)
Καύσωνας

ΑΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΜΕΤΑΚΙΝΗΘΕΙΤΕ

• Ενηµερωθείτε για τον καιρό και την κατάσταση του οδικού δικτύου και λάβετε υπ’ όψιν, ανάλογα µε τον προορισµό σας, το είδος των καιρικών φαινοµένων που ενδέχεται να συναντήσετε (χιόνι, παγετός, χαλάζι, βροχόπτωση, κ.λ.π.).
• Προγραµµατίστε τη µετακίνησή σας έτσι, ώστε να µη συµπέσει µε την αιχµή των καιρικών φαινοµένων.
• Ταξιδέψτε κατά τη διάρκεια της ηµέρας, προτιµώντας τις κεντρικές αρτηρίες και αποφεύγοντας τους δυσπρόσιτους και ερηµικούς δρόµους. Επιπλέον, ενηµερώστε τους οικείους σας για τη διαδροµή που προτίθεστε να ακολουθήσετε.
• ΜΗΝ αγνοείτε τις οδηγίες της Γενικής Γραµµατείας Πολιτικής Προστασίας, τα δελτία καιρού της ΕΜΥ και τις υποδείξεις των κατά τόπους αρµόδιων φορέων, όπως η Τροχαία, το Λιµενικό, η Πυροσβεστική, κ.λ.π.
• Ελέγξτε την κατάσταση του αυτοκινήτου σας, προτού επιχειρήσετε οποιαδήποτε µετακίνηση.
• Εξοπλίστε το αυτοκίνητό σας µε όλα τα απαραίτητα µέσα αντιµετώπισης έντονων καιρικών φαινοµένων (αντιολισθητικές αλυσίδες, αντιψυκτικά υγρά, κουτί πρώτων βοηθειών, αδιάβροχα, οµπρέλες, γαλότσες, φακό, κ.λ.π.).
• Εάν είναι απαραίτητο να µετακινηθείτε πεζοί, φορέστε τα κατάλληλα ρούχα και παπούτσια. Να είστε ιδιαιτέρως προσεκτικοί, προκειµένου να αποφύγετε τραυµατισµούς λόγω της ολισθηρότητας του οδοστρώµατος και των πεζοδροµίων, ή εξαιτίας της πτώσης αντικειµένων από υπερβολικό άνεµο ή χαλαζόπτωση.
• Προτιµήστε τα µέσα µαζικής µεταφοράς για τις µετακινήσεις σας.
• Παραµείνετε ήρεµοι και υποµονετικοί. O πανικός δεν εξυπηρετεί σε τίποτα. Αντίθετα, επιβαρύνει την κατάσταση.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΚΟΚΑΙΡΙΑ

• Να ενηµερώνεστε συνεχώς από τα ΜΜΕ (ραδιόφωνο, τηλεόραση, κ.λ.π.) για τυχόν επίσηµες προειδοποιήσεις ή συµβουλές.
• Ελέγξτε το σπίτι και τα λοιπά περιουσιακά σας στοιχεία, για να καταγράψετε πιθανές ζηµιές.
• Αν µετά την καταγραφή των ζηµιών χρειάζεστε επείγουσα βοήθεια, ειδοποιήστε τις αρµόδιες αρχές.

ΓΕΝΙΚΑ

Προσπαθήστε µε τις ενέργειες και την όλη παρουσία σας να διευκολύνετε το έργο των αρµόδιων αρχών.

Θυελλώδεις Ανέμοι

Καταιγίδες

Χιονόπτωση / Δριμύ Ψύχος

Παγετός (οδηγίες προστασίας)

Καύσωνας

Οδηγός σε μορφή pdf (Θυελλώδεις Άνεμοι)

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΡΙΝ & ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΘΥΕΛΛΩΔΩΝ ΑΝΕΜΩΝ

• Ασφαλίστε αντικείμενα που μπορεί να παρασυρθούν από τον άνεμο και ενδέχεται να προκαλέσουν καταστροφές ή τραυματισμούς.
• Ελέγξτε αναρτημένες πινακίδες.
• Ασφαλίστε τις πόρτες και τα παράθυρα.
• Αποφύγετε δραστηριότητες σε θαλάσσιες και παράκτιες περιοχές.
• Αποφύγετε τη διέλευση κοντά από μεγάλα δέντρα, κάτω από αναρτημένες πινακίδες και γενικά από περιοχές, όπου μπορεί ελαφρά αντικείμενα να αποκολληθούν και να πέσουν στο έδαφος (π.χ. κάτω από μπαλκόνια, όπου μπορεί να πέσουν διάφορα αντικείμενα, όπως γλάστρες, σπασμένα τζάμια κλπ.)

Άνεμος είναι η φυσική κίνηση του ατμοσφαιρικού αέρα που ρέει γενικά παράλληλα προς το έδαφος. Αιτία του ανέμου είναι η οριζόντια διαφορά της ατμοσφαιρικής πίεσης. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά πίεσης μεταξύ δύο δεδομένων σημείων τόσο μεγαλύτερη είναι και η ένταση του ανέμου.

Ως κατεύθυνση ανέμου θεωρείται η διεύθυνση από την οποία πνέει ο άνεμος και ως ένταση του ανέμου θεωρείται το μέτρο της ταχύτητας του ανέμου. Η ένταση του ανέμου μπορεί να μετρηθεί με διάφορες εμπειρικές και αριθμητικές κλίμακες. Μια ευρέως διαδεδομένη εμπειρική κλίμακα είναι η κλίμακα Beaufort, ενώ αριθμητικές κλίμακες είναι τα m/s, km/h και οι κόμβοι. Στον ακόλουθο πίνακα δίνεται η αντιστοιχία της κλίμακας Beaufort με τα m/s, τα km/h και τους κόμβους.

ΚΛΙΜΑΚΑ BEAUFORT

Ισχυροί άνεμοι δημιουργούνται σε περιοχές όπου συνδυάζονται ένα σύστημα χαμηλών βαρομετρικών πιέσεων και ένα σύστημα υψηλών βαρομετρικών πιέσεων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα στον Ελληνικό χώρο είναι ο συνδυασμός των χαμηλών πιέσεων κατά της διέλευση μιας ύφεσης με τις σχετικά υψηλές πιέσεις στις γύρω περιοχές, ή η εμφάνιση των ετησιών (μελτέμια), τα οποία δημιουργούνται από το συνδυασμό των χαμηλών πιέσεων της Ανατολικής Μεσογείου με τις υψηλές πιέσεις στην περιοχή των Βαλκανίων. Τοπικά ισχυροί άνεμοι (μπουρίνια) δημιουργούνται σε περιοχές που επηρεάζονται από καταιγίδες λόγω της ισχυρής βαθμίδας πίεσης που δημιουργείται.

ΑΝΕΜΟΣΤΡΟΒΙΛΟΣ

Ο ανεμοστρόβιλος ή αλλιώς σίφωνας αποτελεί το πιο βίαιο και καταστρεπτικό ατμοσφαιρικό φαινόμενο. Ο ανεμοστρόβιλος είναι μια ισχυρή στροβιλιζόμενη στήλη αέρα, που προβάλει συνήθως από ένα καταιγιδοφόρο νέφος. Ο στροβιλισμός του αέρα στη στήλη του ανεμοστρόβιλου παρουσιάζει μικρή πίεση στο κέντρο και γίνεται κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού στο βόρειο ημισφαίριο και κατά την αντίθετη φορά στο νότιο ημισφαίριο. Οι σίφωνες διακρίνονται σε σίφωνες ξηράς και θάλασσας.

Οι σίφωνες ξηράς είναι μεγάλων διαστάσεων στρόβιλοι αέρα που εκτείνονται από τη βάση ενός καταιγιδοφόρου νέφους μέχρι την επιφάνεια του εδάφους και η δημιουργία τους οφείλεται στη μεγάλη ατμοσφαιρική αστάθεια. Η αστάθεια αυτή προκαλείται όταν ψυχρός και ξηρός αέρας κατά την κίνησή του βρεθεί πάνω από μια περιοχή με θερμό αέρα. Οι σίφωνες ξηράς μπορεί να συνοδεύονται από καταιγίδες, βροχές και χαλάζι.

Οι σίφωνες της θάλασσας είναι μικρότεροι από τους σίφωνες της ξηράς, δημιουργούνται κάτω από το καταιγιδοφόρο νέφος και μπορεί να φτάσουν στην επιφάνεια της θάλασσας. Υπάρχουν όμως και σίφωνες που δημιουργούνται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, χωρίς την ύπαρξη καταιγιδοφόρου νέφους. Οι σίφωνες της θάλασσας εμφανίζονται συχνότερα στην τροπική ζώνη, σε σχέση με τις εύκρατες ζώνες. Οι συνθήκες για τη δημιουργία τους είναι ίδιες με εκείνες των σιφώνων ξηράς, η διάμετρος τους φθάνει και τα 150 m και ο χρόνος ζωής τους 10' - 30' λεπτά.

Η οριζόντια έκταση του ανεμοστρόβιλου φθάνει και τα 250 m, η δε ταχύτητα κίνησης του είναι σχετικά μικρή (8-20 m/s). Η ταχύτητα της στροβιλιζόμενης στήλης του αέρα στην κεντρική περιοχή φτάνει τα 100 m/s, μπορεί όμως και να υπερβεί τις ταχύτητες αυτές φτάνοντας τα 200 m/s. Παράλληλα ισχυρές είναι και οι κατακόρυφες κινήσεις του αέρα. Η πίεση από την περιφέρεια προς το κέντρο του ανεμοστρόβιλου παρουσιάζει μεγάλη πτώση και μπορεί να φθάσει τα 25 hPa. Αποτέλεσμα αυτής της μείωσης είναι και η σφοδρότητα της περιστροφικής κίνησης του ανέμου στο σίφωνα. Η τροχιά που διανύει ένας σίφωνας είναι σχετικά μικρή, 10 Km, χωρίς να λείπουν και οι περιπτώσεις που η τροχιά του φτάνει τα 200 Km και η περίοδος της ζωής του είναι 4-5 ώρες. Η διέλευση ενός ανεμοστρόβιλου προκαλεί μεγάλες καταστροφές λόγω των θυελλωδών ανέμων και της μεγάλης πτώσης της ατμοσφαιρικής πίεσης.

Σύμφωνα με τον ερευνητή Δρ. Μιχάλη Σιούτα (ΕΛ.Γ.Α. - Κέντρο Μετεωρολογικών Εφαρμογών, Θεσσαλονίκη) ανεμοστρόβιλοι μπορούν να εμφανισθούν σε οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας. Με βάση την έρευνά του, τα τελευταία χρόνια η πλειοψηφία των ανεμοστρόβιλων σημειώθηκε στη δυτική και νότια Ελλάδα και κυρίως σε παραλιακές περιοχές. Σημειώθηκαν ετησίως κατά μέσο όρο 8 ανεμοστρόβιλοι (σίφωνες ξηράς), που προξένησαν από μέτριες μέχρι μεγάλες ζημιές, καθώς επίσης, και 10 σίφωνες θάλασσας. Οι ανεμοστρόβιλοι στην Ελλάδα εμφανίζονται συχνότερα κατά τους μήνες Ιούλιο, Σεπτέμβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο.

Στον ακόλουθο χάρτη σημειώνονται οι περιοχές που εμφανίσθηκαν ανεμοστρόβιλοι (σίφωνες ξηράς) και σίφωνες θάλασσας κατά την περίοδο 2000-2002 στην Ελλάδα. Δίνεται επίσης η έντασή τους, όπως υπολογίσθηκε στη μελέτη του Δρ. Μ. Σιούτα με βάση τη διεθνή κλίμακα ΤΟRRO (Τ0 μέχρι Τ10). Με WS σημειώνεται η εμφάνιση θαλάσσιων σιφώνων (Waterspouts).

Παραδείγματα Θυελλωδών Ανέμων - Ανεμοστρόβιλων στην Ελλάδα

Στις 17/3/2003, βαθύ βαρομετρικό χαμηλό στην περιοχή νότια της Πελοποννήσου συνδυαζόμενο με τις υψηλές πιέσεις στην κεντρική Ευρώπη έδωσε θυελλώδεις βορειοανατολικούς ανέμους σε ολόκληρη την χώρα. Ιδιαίτερα προβλήματα σημειώθηκαν κυρίως στην δυτική Ελλάδα όπου καταγράφηκαν ζημιές σε θερμοκήπια, ζημιές από πτώσεις δέντρων, διακοπές στην ηλεκτροδότηση και προβλήματα στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες. Στην περιοχή της Καλαμάτας καταγράφηκαν άνεμοι με μέση ένταση 42 κόμβους (9 Μποφόρ – πολύ θυελλώδεις) και ριπές 66 κόμβους. Αποτέλεσμα των πολύ θυελλωδών ανέμων στην περιοχή της Μεσσηνίας ήταν η καταστροφή θερμοκηπίων, πτώση δέντρων και πινακίδων, θραύση υαλοπινάκων σε σπίτια και καταστήματα.

Στις 27/07/2002 ισχυρός ανεμοστρόβιλος έπληξε το διεθνές αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος». Ο ανεμοστρόβιλος έπληξε κυρίως την πίστα του αεροδρομίου, την ώρα που αποβιβάζονταν οι επιβάτες από αεροσκάφος. Η πολύ ισχυρή ένταση των ανέμων είχε σαν αποτέλεσμα τη μικρή μετακίνηση του αεροσκάφους, την απομάκρυνση της σκάλας αποβίβασης και τον ελαφρύ τραυματισμό ενός επιβάτη. Από τον ανεμοστρόβιλο, ο οποίος διήρκεσε περίπου δύο λεπτά, υπέστησαν μικρές υλικές ζημιές τόσο το αεροσκάφος, όσο και το λεωφορείο που ανέμενε για να παραλάβει τους επιβάτες.

Θυελλώδεις Ανέμοι

Καταιγίδες

Χιονόπτωση / Δριμύ Ψύχος

Παγετός (οδηγίες προστασίας)

Καύσωνας

Οδηγός σε μορφή pdf (Καταιγίδες)

Οι κίνδυνοι από τις καταιγίδες συνίστανται από τους τοπικά πολύ ισχυρούς ανέμους, τις τοπικά ισχυρές βροχοπτώσεις, τους κεραυνούς και τις πιθανές χαλαζοπτώσεις.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑΣ

Εάν βρίσκεστε σε εσωτερικό χώρο:

• Ασφαλίστε αντικείμενα, που μπορεί να παρασυρθούν από τον άνεμο ή την ραγδαία βροχόπτωση και ενδέχεται να προκαλέσουν καταστροφές ή τραυματισμούς.
• Ελέγξτε αναρτημένες πινακίδες.
• Ασφαλίστε τις πόρτες και τα παράθυρα.
• Μην κρατάτε ηλεκτρικές συσκευές ή το τηλέφωνο, γιατί ο κεραυνός μπορεί να περάσει μέσα από τα καλώδια. Οι συσκευές τηλεόρασης είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε αυτές τις περιπτώσεις και προτείνεται να αποσυνδέονται από την κεραία και την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος.
• Αποφύγετε τις σωληνώσεις των υδραυλικών (κουζίνα, μπάνιο), γιατί οι μεταλλικοί σωλήνες είναι καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού.

Εάν βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο:

• Προσπαθήστε να βρείτε καταφύγιο σε κτίριο ή σε αμάξι.
• Αν αυτό δεν είναι εφικτό καθίστε αμέσως στο έδαφος. Αν βρίσκεστε σε δάσος προστατευθείτε κάτω από συμπαγή κλαδιά χαμηλών δέντρων – ποτέ μη στέκεστε κάτω από ένα ψηλό δέντρο σε έναν ανοιχτό χώρο. Αν βρίσκεστε σε χαμηλό έδαφος προσέξτε την περίπτωση να εκδηλωθεί πλημμυρικό φαινόμενο.
• Αποφύγετε ψηλές κατασκευές, όπως πυλώνες, ψηλά δέντρα, φράκτες, τηλεφωνικές γραμμές και γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος.
• Αποφύγετε να βρίσκεστε κοντά σε μεταλλικά αντικείμενα, όπως αμάξια, ποδήλατα, σύνεργα κατασκήνωσης, κλπ.
• Απομακρυνθείτε από ποτάμια, λίμνες ή άλλες μάζες νερού.
• Αν βρίσκεστε μέσα στη θάλασσα, βγείτε αμέσως έξω.
• Αν βρίσκεστε απομονωμένος σε μια επίπεδη έκταση και νιώθετε να σηκώνονται τα μαλλιά σας (γεγονός που δηλώνει ότι σύντομα θα εκδηλωθεί κεραυνός), κάντε βαθύ κάθισμα, με το κεφάλι ανάμεσα στα πόδια (ώστε να ελαχιστοποιήσετε την επιφάνεια του σώματός σας και την επαφή σας με το έδαφος) και πετάξτε ό,τι μεταλλικό αντικείμενο έχετε πάνω σας.
• Μη ξαπλώνετε στο έδαφος.

Εάν βρίσκεστε σε αυτοκίνητο:

• Σταματήστε το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου και μακριά από δέντρα τα οποία μπορεί να πέσουν στο αυτοκίνητο.
• Μείνετε μέσα στο αυτοκίνητο και ανάψτε τα προειδοποιητικά φώτα στάσης (φώτα έκτακτης ανάγκης) μέχρι να κοπάσει η καταιγίδα.
• Κλείστε τα τζάμια και μην ακουμπάτε σε μεταλλικά αντικείμενα μέσα στο αυτοκίνητο.
• Αποφύγετε τους πλημμυρισμένους δρόμους.

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ

• Μετρήστε το χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ της αστραπής και της βροντής σε δευτερόλεπτα.
• Διαιρέστε αυτόν το χρόνο που μετρήσατε με το 3 για να υπολογίσετε την απόσταση της καταιγίδας σε χιλιόμετρα.
• Λάβετε γρήγορα τα απαραίτητα μέτρα, πριν η καταιγίδα σας πλησιάσει. Η απόσταση αυτή είναι ενδεικτική, καθώς η καταιγίδα μπορεί να εμφανιστεί πολύ γρήγορα πάνω από την περιοχή στην οποία βρίσκεστε.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΧΑΛΑΖΟΠΤΩΣΗΣ

• Προφυλαχτείτε αμέσως! Μην εγκαταλείψετε τον ασφαλή χώρο, παρά μόνο όταν βεβαιωθείτε ότι η καταιγίδα πέρασε. Η χαλαζόπτωση μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη, τόσο για τους ανθρώπους όσο και τα ζώα.

Οι καταιγίδες είναι από τα πιο βίαια ατμοσφαιρικά φαινόμενα και συνοδεύονται από ραγδαίες βροχές, ισχυρούς ανέμους με μεταβλητή ένταση και διεύθυνση, οι οποίοι μπορεί να φτάσουν τα 50 με 80 km/h ή ακόμα και τα 100 km/h, από ισχυρές ηλεκτρικές εκκενώσεις, δηλαδή κεραυνούς και πολλές φορές από χαλάζι.

Η διάρκεια μιας καταιγίδας είναι το πολύ δύο ώρες. Οι ραγδαίες βροχές των καταιγίδων είναι ικανές να προκαλέσουν πλημμύρες.

Η καταιγίδα αναπτύσσεται όταν η ατμόσφαιρα είναι έντονα ασταθής (δηλαδή, ευνοούνται οι ανοδικές κινήσεις των αερίων μαζών) και υπάρχει μεγάλη ποσότητα υδρατμών στα κατώτερα τμήματα της ατμόσφαιρας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο θερμός και υγρός αέρας κοντά στην επιφάνεια του εδάφους ανέρχεται γρήγορα και ψύχεται. Η υγρασία που υπάρχει στην ατμοσφαιρική μάζα συμπυκνώνεται σε παγοκρυστάλλους και υδροσταγονίδια με αποτέλεσμα το σχηματισμό ογκωδών νεφών.

Η ανάπτυξη των καταιγιδοφόρων νεφών (σωρειτομελανίες – comulonimbus Cb) είναι το κύριο χαρακτηριστικό της καταιγίδας. Τα νέφη αυτά έχουν πολύ μεγάλο όγκο και μεγάλη κατακόρυφη ανάπτυξη. Η κορυφή τους μπορεί να ξεπεράσει και τα 12Km. Το ανώτερο τμήμα τους σχεδόν πάντα απλώνεται με τη μορφή άκμονα, ενώ η βάση τους είναι οριζόντια σε χαμηλό ύψος από το έδαφος. Παγοκρυστάλλια παρατηρούνται στο ανώτερο τμήμα τους.

Οι καταιγίδες υπάγονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού τους και αυτές είναι οι καταιγίδες αέριας μάζας (τοπικές ή θερμικές), καταιγίδες ορογραφικές και καταιγίδες μετωπικές.

• Καταιγίδες αέριας μάζας (τοπικές ή θερμικές)
  Οι καταιγίδες αυτές είναι αποτέλεσμα α) της έντονης θέρμανσης της επιφάνειας του εδάφους, που έχει ως συνέπεια ισχυρές ανοδικές κινήσεις και σύγκλιση στην επιφάνεια του εδάφους αερίων μαζών ή β) της κίνησης ψυχρών αερίων μαζών πάνω από θερμές επιφάνειες με συνέπεια να δημιουργείται αστάθεια. Στην Ελλάδα οι καταιγίδες αυτές δημιουργούνται κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες πάνω από τις ηπειρωτικές περιοχές.
• Καταιγίδες ορογραφικές
  Οι καταιγίδες στην περίπτωση αυτή δημιουργούνται όταν υγρή και ασταθής αέρια μάζα αναγκάζεται να υπερπηδήσει μία οροσειρά, οπότε εκτονώνεται με αποτέλεσμα την ψύξη της και το σχηματισμό καταιγιδοφόρων νεφών. Στην Ελλάδα, οι καταιγίδες αυτές δημιουργούνται κυρίως πάνω από τα δυτικά προσήνεμα του ορεινού όγκου της ηπειρωτικής χώρας.
• Καταιγίδες μετωπικές
  Οι μετωπικές καταιγίδες δημιουργούνται στα θερμά και ψυχρά μέτωπα. Το αίτιό τους είναι δυναμικό, καθώς η θερμή αέρια μάζα αναγκάζεται σε άνοδο όταν ο ψυχρός αέρας σφηνώνεται κάτω από το θερμό. Οι καταιγίδες των ψυχρών μετώπων είναι πιο έντονες από τις καταιγίδες των θερμών μετώπων καθώς η ανοδική κίνηση του θερμού αέρα κατά μήκος της μετωπικής επιφάνειες είναι πολύ πιο έντονη. Οι καταιγίδες αυτού του τύπου δημιουργούνται κυρίως την περίοδο Νοεμβρίου-Μαΐου και συνδέονται με την έλευση υφέσεων από τον Ελληνικό χώρο.

Παραδείγματα Καταιγίδας στον Ελλαδικό Χώρο

Στις 08/07/2002 σημειώθηκε ισχυρή καταιγίδα, που δημιούργησε και πλημμυρικά φαινόμενα στην περιοχή της Αθήνας. Η καταιγίδα αυτή ήταν καταιγίδα αέριας μάζας με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα μεγάλα ύψη βροχής, που σημειώθηκαν σε πολλές περιοχές της Αθήνας, τη ραγδαιότητα και τη σχετικά μεγάλη διάρκεια (~3 ώρες). Τα ύψη βροχής που σημειώθηκαν σε διάφορες περιοχές της Αθήνας (φαίνονται στό επόμενο σχήμα) υπερέβησαν κατά πολύ τις μέσες μηνιαίες τιμές βροχόπτωσης.

Σε κάποιες περιοχές της Αττικής τα ύψη βροχής προσέγγισαν το 25-30% της μέσης ετήσιας βροχόπτωσης που για την περιοχή της Αθήνας είναι περίπου 400 mm.

Θυελλώδεις Ανέμοι

Καταιγίδες

Χιονόπτωση / Δριμύ Ψύχος

Παγετός (οδηγίες προστασίας)

Καύσωνας

Οδηγός σε μορφή pdf (Χιονόπτωση / Δριμύ Ψύχος)

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΙΟΝΟΠΤΩΣΗ Η ΤΗΝ ΧΙΟΝΟΘΥΕΛΛΑ

Εάν κατοικείτε σε περιοχή που αντιμετωπίζει προβλήματα από χιονοπτώσεις:

• Προμηθευτείτε υλικό θέρμανσης (αφορά κυρίως τους ορεινούς οικισμούς) και τρόφιμα για αρκετές ημέρες.
• Εάν διαμένετε σε δύσβατη περιοχή, φροντίστε να έχετε τον απαραίτητο εξοπλισμό για τον καθαρισμό του χιονιού (π.χ. φτυάρια).

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΧΙΟΝΟΠΤΩΣΗΣ Ή ΤΗΣ ΧΙΟΝΟΘΥΕΛΛΑΣ

Εάν βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο:

• Οδηγηθείτε σε ασφαλές μέρος.
• Μην εκτίθεστε στη χιονοθύελλα. Αν χρειαστεί να βρεθείτε σε εξωτερικό χώρο ντυθείτε κατάλληλα, και προτιμήστε πολλά στρώματα από ελαφριά και ζεστά ρούχα παρά ένα βαρύ ρούχο. Φροντίστε το εξωτερικό ρούχο να είναι αδιάβροχο. Φορέστε ζεστές και αδιάβροχες μπότες.
• Σε περιοχές, όπου προβλέπονται χιονοπτώσεις, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή κατά τις μετακινήσεις.
• Όταν είναι απαραίτητο να μετακινηθείτε με αυτοκίνητο, χρησιμοποιείστε αντιολισθητικές αλυσίδες. Ταξιδέψτε κατά προτίμηση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Προτιμήστε τους κεντρικούς δρόμους και ενημερώστε τους οικείους σας για τη διαδρομή που θα κάνετε.
  Εάν μετακινείστε στην πόλη χρησιμοποιείστε τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Εάν βρίσκεστε στο αυτοκίνητο:

• Αλλάξτε πορεία αν υπάρχει έντονη χιονόπτωση και βρίσκεστε σε δύσβατο δρόμο.
• Αποφύγετε να οδηγείτε σε δύσβατες ορεινές περιοχές.
• Διατηρείτε απόσταση ασφαλείας από τα προπορευόμενα οχήματα.
• Παραμείνετε στο αυτοκίνητο αν αυτό ακινητοποιηθεί. Τοποθετήστε στην κεραία του ραδιοφώνου ένα ύφασμα με έντονο χρώμα για να σας εντοπίσουν οι διασωστικές ομάδες. Ανάβετε τη μηχανή για 10 λεπτά ανά ώρα και διατηρείτε την εξάτμιση του οχήματος καθαρή από το χιόνι.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

• Διατηρείστε το σπίτι σας ζεστό και παραμείνετε μέσα, όσο αυτό είναι δυνατό.
• Μην αφήνετε τα παιδιά να βγουν έξω με την κακοκαιρία.
• Φορέστε κατάλληλα ρούχα και παπούτσια.
• Ελέγξτε το δίκτυο ύδρευσης του σπιτιού σας και τον ηλιακό θερμοσίφωνα (σωλήνες-υαλοπίνακα).

Κατά τη διάρκεια του χειμώνα σημειώνονται στη χώρα μας χιονοπτώσεις που διαρκούν από μερικές ώρες μέχρι μερικές ημέρες και συχνά συνοδεύονται από χαμηλές θερμοκρασίες και ισχυρούς ανέμους.

Οι χιονοπτώσεις μπορεί να είναι τοπικές ή να επηρεάσουν μεγάλο μέρος της χώρας. Συνήθως, οι ισχυρότερες χιονοπτώσεις σημειώνονται στις βόρειες και ορεινές περιοχές της χώρας, όπου το χιόνι παραμένει για όλη σχεδόν τη χειμερινή περίοδο.

Χιονοθύελλα θεωρείται μια ισχυρή χιονόπτωση με παράλληλη επικράτηση πολύ ισχυρών ανέμων, που παρασύρουν το χιόνι με αποτέλεσμα την πολύ χαμηλή ορατότητα.

Το χιόνι δημιουργείται όταν οι παγοκρύσταλλοι οι οποίοι βρίσκονται σε νέφη όπου η θερμοκρασία βρίσκεται κάτω των 0°C, αρχίζουν να πέφτουν προς το έδαφος. Αν η θερμοκρασία του αέρα δεν είναι πολύ κάτω από το μηδέν, η εξωτερική επιφάνεια των παγοκρυστάλλων διατηρείται υγρή κι έτσι κατά την σύγκρουσή τους δημιουργούνται νιφάδες χιονιού ακανόνιστου σχήματος, ενίοτε αρκετών εκατοστών, οι οποίες πέφτουν με αργό ρυθμό.

Σε πολύ χαμηλότερες θερμοκρασίες (π.χ. στις πολικές περιοχές, στα μεγάλα υψόμετρα κ.α.), οι κρύσταλλοι δε σχηματίζουν νιφάδες, αλλά φτάνουν στο έδαφος με μορφή μικρών κόκκων πάγου. Αντίθετα, υψηλότερες θερμοκρασίες θα προκαλέσουν το λιώσιμο των νιφάδων, που θα φτάσουν στο έδαφος σαν βροχή ή σαν χιονόνερο.

Οι χιονοπτώσεις και οι χαμηλές θερμοκρασίες είναι δυνατόν να διαταράξουν έντονα την καθημερινή ζωή και να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στις μετακινήσεις, στη γεωργία και στην κτηνοτροφία καθώς και προβλήματα στην ηλεκτροδότηση, στην υδροδότηση και τις τηλεπικοινωνίες κυρίως των απομακρυσμένων περιοχών. Οι χιονοπτώσεις είναι συχνά επικίνδυνες τόσο για την οδήγηση όσο και για το βάδισμα. Τα περισσότερα ατυχήματα κατά τη διάρκεια μιας χιονόπτωσης αφορούν ατυχήματα μεταφοράς και πτώσεις πεζών λόγω της ολισθηρότητας.

Η καταπόνηση του οργανισμού και η πρόκληση καρδιακών προσβολών λόγω υπερβολικής άσκησης είναι επίσης δύο πιθανές αιτίες θανάτων που συνδέονται με την έντονη χιονόπτωση και τις χαμηλές θερμοκρασίες. Στους ηλικιωμένους, που ζουν μόνοι τους και συχνά κάτω από άσχημες συνθήκες διαβίωσης, αναφέρεται και το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων από υποθερμία ή από ασφυξία από τη χρήση ακατάλληλων θερμαντικών σωμάτων, που κατά την καύση εκπέμπουν μονοξείδιο του άνθρακα. Δεν είναι σπάνια η εμφάνιση πυρκαγιάς σε σπίτια λόγω της χρήσης εναλλακτικών πηγών θέρμανσης (άναμμα φωτιάς χωρίς τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης, απομάκρυνση της στάχτης χωρίς να έχει σβήσει, λειτουργία θερμαντικών σωμάτων σε ακατάλληλα σημεία του σπιτιού, κ.α.). Η κατάσβεση μιας πυρκαγιάς κατά τη διάρκεια τόσο έντονων καιρικών φαινομένων είναι πολύ δύσκολη, αφού το νερό μπορεί να έχει παγώσει στους σωλήνες ή μπορεί να είναι αδύνατη η πρόσβαση των πυροσβεστών στο σημείο.

Παραδείγματα Χιονόπτωσης στον Ελληνικό Χώρο

Την περίοδο 3-8 Ιανουαρίου 2002 σημειώθηκαν ισχυρές χιονοπτώσεις σε πολλές περιοχές της χώρας, ενώ παράλληλα επικράτησαν και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε ολόκληρη τη χώρα. Οι περιοχές που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν η Θεσσαλία, η Στερεά Ελλάδα, η Πελοπόννησος, οι Κυκλάδες, η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Κύρια χαρακτηριστικά της κακοκαιρίας ήταν οι έντονες και συνεχείς χιονοπτώσεις, οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, ακόμα και στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές και οι θυελλώδεις βορειοανατολικοί άνεμοι στο Αιγαίο.

Λόγω των έντονων χιονοπτώσεων και των χαμηλών θερμοκρασιών δημιουργήθηκαν πολλά προβλήματα όπως:

• Διακοπές της κυκλοφορίας των οχημάτων τόσο στο επαρχιακό όσο και στο εθνικό οδικό δίκτυο, ακόμα και σε περιοχές της Βόρειας και Ανατολικής Αττικής.
• Διακοπές στα σιδηροδρομικά δρομολόγια στην Αν. και Ν. χώρα
• Διακοπές στην ηλεκτροδότηση, στις τηλεπικοινωνίες και στην υδροδότηση.
• Αποκλεισμοί χωριών.
• Καταστροφές στις καλλιέργειες λόγω παγετού και καταρρεύσεις θερμοκηπίων από το χιόνι.
• Κλείσιμο για λίγες ώρες του Αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος».
• Αποκλεισμός οχημάτων στην Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας.

Θυελλώδεις Ανέμοι

Καταιγίδες

Χιονόπτωση / Δριμύ Ψύχος

Παγετός (οδηγίες προστασίας)

Καύσωνας

Οδηγός σε μορφή pdf (Παγετός)

ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ

Σε περιοχές όπου έχει δημιουργηθεί παγετός απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή όταν μετακινείστε με αυτοκίνητο. Ενημερωθείτε εκ των προτέρων για την κατάσταση του οδικού δικτύου και φροντίστε να διαθέτετε
αντιολισθητικές αλυσίδες. Αν μετακινείστε πεζή, φορέστε κατάλληλα παπούτσια και φανείτε προσεκτικοί ώστε να αποφύγετε τραυματισμούς λόγω της ολισθηρότητας των δρόμων, των πεζοδρομίων κ.λπ.

ΣΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ (ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΔΑΠ)

Προληπτικά μέτρα για την προστασία των σωληνώσεων του ακινήτου σας από ενδεχόμενο παγετό:

• Παρατηρήστε προσεκτικά πού βρίσκονται η κεντρική και οι περιφερειακές βάνες απομόνωσης (διακόπτες) του ακινήτου σας. Βεβαιωθείτε επίσης ποιος ακριβώς είναι ο δικός σας υδρομετρητής επί του πεζοδρομίου. Ελέγξτε και βεβαιωθείτε ότι όλοι οι διακόπτες του υδροδοτικού κυκλώματος ανοιγοκλείνουν και λειτουργούν ομαλά.
• Βεβαιωθείτε ότι οι εξωτερικοί σωλήνες (σωλήνες ηλιακού θερμοσίφωνα, επιφανειακό σύστημα σωληνώσεων αυτόματου ποτίσματος, βρύσες μπαλκονιών) είναι μονωμένοι. Σε αντίθετη περίπτωση, πρέπει να φροντίσετε ώστε να μονωθούν το συντομότερο δυνατόν.
• Απομονώστε ή καλύτερα εκκενώστε το δίκτυο του ηλιακού θερμοσίφωνα, αν πρόκειται να λείψετε για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά την διάρκεια του χειμώνα. Παράλληλα ρυθμίστε το σύστημα θέρμανσης του ακινήτου σας, ώστε να λειτουργεί αυτόματα σε χαμηλές θερμοκρασίες.
• Σε περίπτωση που έχετε ηλιακό θερμοσίφωνα, φροντίστε κατά την διάρκεια του παγετού (ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες) να κλείσετε την παροχή νερού προς το θερμοσίφωνα και να αδειάσετε το νερό από το σύστημα. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, μπορείτε να αφήσετε ελάχιστα ανοικτή μια βρύση στο κύκλωμα ζεστού νερού (να στάζει). Προσοχή! Το μέτρο αυτό μπορεί να αυξήσει σημαντικά το λογαριασμό του νερού!
• Θυμηθείτε να μην κάνετε αλόγιστη χρήση νερού για την απομάκρυνση χιονιού ή πάγου. Επίσης, προσπαθήστε να περιορίσετε τις καθημερινές δραστηριότητες που απαιτούν αυξημένη κατανάλωση νερού (όπως πλυντήρια ρούχων κτλ.)
• Φροντίστε να ενημερωθείτε αν έχει τοποθετηθεί αντιψυκτικό από την κατασκευάστρια εταιρία ή από τον ειδικό που τοποθέτησε τον ηλιακό σας θερμοσίφωνα (περίπτωση κλειστού κυκλώματος). Αν όχι, φροντίστε να προμηθευτείτε το κατάλληλο αντιψυκτικό και τοποθετείστε το.
• Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν μικρές διαρροές στις βρύσες ή στα καζανάκια των μπάνιων. Αν υπάρχουν, φροντίστε να τις επιδιορθώσετε άμεσα.
• Βεβαιωθείτε ότι οι υδρορροές στα μπαλκόνια και τις ταράτσες είναι καθαρές από φύλλα και σκουπίδια για να μπορούν να λειτουργούν ομαλά.

Αν παρόλα αυτά παγώσουν οι κεντρικοί σωλήνες σας, ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες:

• Κλείστε αμέσως τον κεντρικό διακόπτη παροχής νερού του ακινήτου και κατόπιν ελέγξτε τον υδρομετρητή σας. Αν διαπιστώσετε ότι συνεχίζει να «γράφει», αυτό σημαίνει ότι κάπου υπάρχει διαρροή (σπασμένος σωλήνας) στο δίκτυό σας. Κλείστε αμέσως το διακόπτη της κεντρικής παροχής και καλέστε έναν υδραυλικό. Ζητήστε απόδειξη ή βεβαίωση υδραυλικού για την επισκευή της διαρροής.
• Αν αποφασίσετε να ξεπαγώσετε τους σωλήνες, αρχίστε από το μέρος του σωλήνα που είναι κοντά στον διακόπτη έτσι ώστε η θερμοκρασιακή μεταβολή να είναι σταδιακή. Αν δεν έχετε αποτελέσματα επικοινωνήστε με έναν υδραυλικό.
• Ελέγξτε αν έχουν βραχεί ή διατρέχουν κίνδυνο οι ηλεκτρικές σας εγκαταστάσεις και απομονώστε τις.

Θυελλώδεις Ανέμοι

Καταιγίδες

Χιονόπτωση / Δριμύ Ψύχος

Παγετός (οδηγίες προστασίας)

Καύσωνας

Οδηγός σε μορφή pdf (Καύσωνας)

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ

• Αποφύγετε την ηλιοθεραπεία. Παραμείνετε σε σκιερά και δροσερά μέρη αποφεύγοντας τους χώρους όπου επικρατεί συνωστισμός.
• Αποφύγετε τη βαριά σωματική εργασία, ιδιαίτερα μάλιστα σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία, άπνοια και μεγάλη υγρασία. Αποφύγετε το βάδισμα για πολύ ώρα ή το τρέξιμο κάτω από τον ήλιο.
• Προτιμήστε τα ελαφρά, άνετα και ανοιχτόχρωμα ρούχα από πορώδες υλικό για να διευκολύνεται ο αερισμός του σώματος και η εξάτμιση του ιδρώτα. Φορέστε καπέλο ή άλλο κάλυμμα από φυσικό υλικό, που να επιτρέπει καλό αερισμό του κεφαλιού.
• Προτιμήστε τα ελαφρά και μικρά γεύματα, με έμφαση στα φρούτα και τα λαχανικά και περιορίστε τα λιπαρά. Πίνετε άφθονα υγρά (νερό και χυμούς φρούτων). Αν η εφίδρωση είναι έντονη, τότε συστήνεται η πρόσθετη λήψη αλατιού για να κρατηθεί το επίπεδο των υγρών στον οργανισμό. Επίσης, συνιστάται να αποφεύγονται τα οινοπνευματώδη ποτά.
• Συνιστώνται πολλά χλιαρά ντους κατά την διάρκεια της ημέρας. Καλό θα είναι επίσης να τοποθετούνται υγρά καλύμματα στο κεφάλι και στο λαιμό, σαν προστατευτικά μέτρα.
  Επίσης, συστήνεται η χρήση μαύρων ή σκουρόχρωμων γυαλιών, που προστατεύουν τα μάτια από την έντονη αντανάκλαση του ήλιου.
• Τα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα (αναπνευστικά, καρδιαγγειακά, κλπ) θα πρέπει να συμβουλευτούν το θεράποντα ιατρό τους για την εφαρμογή ειδικών οδηγιών, κατά περίπτωση. Ιδιαίτερα, όσοι παίρνουν φάρμακα, πρέπει να συμβουλεύονται τον ιατρό τους, αν πρέπει να τα συνεχίσουν και σε ποια δοσολογία, επειδή μερικά έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν την θερμοκρασία του σώματος.
• Αποφύγετε τα πολύωρα ταξίδια με διάφορα μέσα συγκοινωνίας, κατά τη διάρκεια της υψηλής ζέστης.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΟΓΝΑ ΚΑΙ ΒΡΕΦΗ

• Τα νεογνά πρέπει να είναι ντυμένα όσο γίνεται πιο ελαφρά. Προτιμότερο είναι τα χέρια και τα πόδια τους να είναι ελεύθερα και να μην τυλίγονται σε πάνες.
• Όταν κάνει ζέστη να τους προσφέρονται συχνά, εκτός από γάλα (μητρικό ή άλλο) και άλλα υγρά όπως χαμομήλι, νερό, κλπ.
• Τα βρέφη και τα μεγαλύτερα παιδιά καλό είναι να τρώνε περισσότερα χορταρικά και φρούτα και λιγότερα λίπη.
• Καλό είναι τα παιδιά να μην παραμένουν πολύ ώρα στον ήλιο μετά το μπάνιο και να φορούν πάντα καπέλο.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ

• Το πολύ ζεστό και υγρό περιβάλλον είναι επικίνδυνο για τους ηλικιωμένους και για το λόγο αυτό αν ο δροσισμός του διαμερίσματος στην μεγάλη ζέστη είναι δύσκολος, προτιμότερη είναι η μετακίνηση των ηλικιωμένων σε δροσερότερες περιοχές της χώρας, όταν βέβαια υπάρχει η δυνατότητα.
• Αν η μετακίνηση των ηλικιωμένων σε παραθαλάσσια περιοχή ή σε βουνό δεν είναι εύκολη, τότε η παραμονή τους σtα κατώτερα διαμερίσματα πολυώροφων σπιτιών είναι μια σχετικά εύκολη λύση.
• Το δωμάτιο ή το σπίτι γενικά, κατά τη διάρκεια των ζεστών ωρών της ημέρας πρέπει να είναι ερμητικά κλειστό, αφού όμως έχει δροσιστεί και μείνει ανοιχτό όλη τη νύχτα.
• Οι οικογένειες που έχουν ηλικιωμένα άτομα, καλό θα είναι να φροντίζουν να μην τα εγκαταλείπουν μόνα τους σε περιπτώσεις θερινών διακοπών ή πολυήμερης απουσίας από το σπίτι. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να εξασφαλίσουν κάποιο άτομο για την καθημερινή τους φροντίδα.

Οι παραπάνω οδηγίες προφύλαξης συνιστώνται από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και το ΕΚΑΒ.

Ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες είναι ημέρες κατά τις οποίες οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν σε υψηλά επίπεδα τις μεσημβρινές και πρώτες απογευματινές ώρες, αλλά κατά τις νυκτερινές ώρες οι θερμοκρασίες μειώνονται αρκετά, με αποτέλεσμα ο ανθρώπινος οργανισμός να μπορεί να αναλάβει δυνάμεις και να αντεπεξέλθει στην καταπόνηση που υφίσταται λόγω των υψηλών θερμοκρασιών.

Καύσωνας, για τις κλιματικές συνθήκες της Ελλάδας, θεωρείται μια περίοδος τουλάχιστον 3 ημερών, όπου οι θερμοκρασίες στις πεδινές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας ξεπερνούν τους 37°C και η μέση ημερήσια θερμοκρασία είναι τουλάχιστον 31°C, δηλαδή η θερμοκρασία δε μειώνεται αρκετά κατά τις νυκτερινές ώρες (δεν πέφτει κάτω από τους 25-26°C).

Οι επιπτώσεις στον πληθυσμό από τις υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να είναι από απλή δυσφορία, θερμική εξάντληση ως και θερμοπληξία η οποία χρειάζεται άμεση ιατρική βοήθεια. Πιο ευάλωτες είναι οι ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού (παιδιά, ηλικιωμένοι, πάσχοντες από χρόνιες παθήσεις) καθώς και άτομα τα οποία εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους.

Επεισόδια υψηλών θερμοκρασιών ή καύσωνα παρατηρούνται στην Ελλάδα κατά τη θερινή περίοδο, όταν δημιουργούνται συνθήκες θερμής εισβολής. Σε αυτές τις περιπτώσεις θερμές αέριες μάζες μεταφέρονται από την Βόρεια Αφρική προς την χώρα μας ανεβάζοντας τη θερμοκρασία σε υψηλά επίπεδα. Οι περιοχές οι οποίες συνήθως πλήττονται περισσότερο από τις υψηλές θερμοκρασίες είναι η Δυτική Ελλάδα και τα ηπειρωτικά της κεντρικής και νότιας χώρας.

Κατά τη διάρκεια των ημερών με υψηλές θερμοκρασίες, οι επιπτώσεις στον πληθυσμό μπορεί να είναι δυσμενέστερες αν επιδρούν και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες, όπως:

• Η σχετική υγρασία του αέρα να παραμένει σε υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να μειώνεται η δυνατότητα απαγωγής της θερμότητας από τον ανθρώπινο οργανισμό μέσω του μηχανισμού της εφίδρωσης.
• Η ένταση του ανέμου να είναι χαμηλή, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η απαγωγή θερμότητας από την επιφάνεια του δέρματος (μέσω του δέρματος γίνεται περίπου το 90% της συνολικής μεταφοράς θερμότητας προς το περιβάλλον).
• H ατμοσφαιρική ρύπανση σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες επιβαρύνει ιδιαίτερα τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού. Συνήθως οι ατμοσφαιρικές συνθήκες οι οποίες δημιουργούν τις υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν και τη συσσώρευση των ατμοσφαιρικών ρύπων στην ατμόσφαιρα.
• Στα μεγάλα αστικά κέντρα οι υψηλές θερμοκρασίες είναι δυνατό να δημιουργήσουν δυσμενέστερες καταστάσεις σε σχέση με την ύπαιθρο. Τα κτήρια και η άσφαλτος των δρόμων συγκεντρώνουν μεγάλα ποσά θερμότητας κατά την διάρκεια της ημέρας, τα οποία και αποδίδουν στην ατμόσφαιρα κατά τις νυκτερινές ώρες, με αποτέλεσμα στο κέντρο των μεγάλων πόλεων ακόμα και τις νυκτερινές ώρες η θερμοκρασία να παραμένει υψηλή, επιτείνοντας την αίσθηση των υψηλών θερμοκρασιών στους κατοίκους.

Παράδειγμα Κάυσωνα στον Ελληνικό Χώρο

Την περίοδο 3-12/07/2000 επικράτησαν στην Ελλάδα υψηλές θερμοκρασίες. Οι μέγιστες θερμοκρασίες που καταγράφηκαν ήταν στην Λάρισα 45.4°C, στην Ν. Φιλαδέλφεια 44.4°C και στο Άργος 44°C. Η θερμή εισβολή είχε διάρκεια 10 ημερών και δημιούργησε αρκετά προβλήματα στον πληθυσμό. Αναφέρθηκαν μάλιστα και δύο θάνατοι από βαριά θερμοπληξία στα Ιωάννινα στις 4/7/2003, ενώ στα νοσοκομεία της χώρας μεταφέρθηκαν πολλά άτομα με συμπτώματα ελαφριάς θερμοπληξίας ή αδιαθεσίας. Προβλήματα δημιουργήθηκαν και στο δίκτυο της ΔΕΗ λόγω υπερφόρτωσης του δικτύου από την χρήση των κλιματιστικών μηχανημάτων. Οι θερμές και ξηρές αέριες μάζες σε συνδυασμό με τον άνεμο δημιούργησαν ευνοϊκές συνθήκες για την εκδήλωση πυρκαγιών, με χαρακτηριστική την φωτιά της Σάμου στις 06/07/2000. Σημειώνεται ότι από την ίδια θερμή εισβολή επηρεάστηκε μεγάλο μέρος της Ιταλίας, των Βαλκανίων, της Τουρκίας και της Κύπρου, όπου σημειώθηκαν θάνατοι από θερμοπληξία και εκτεταμένες πυρκαγιές.

Θυελλώδεις Ανέμοι

Καταιγίδες

Χιονόπτωση / Δριμύ Ψύχος

Παγετός (οδηγίες προστασίας)

Καύσωνας